Πρόωρος τοκετός: Η επίδραση του στους γονείς
Ο πρόωρος τοκετός οφείλεται σε ποικίλους παράγοντες και έχει αρκετές αρνητικές συνέπειες στην υγεία του βρέφους, με τις κυριότερες να είναι τα αναπνευστικά προβλήματα, η αναιμία, η έλλειψη υγρών και άλλα. Ωστόσο στο παρόν άρθρο, θα αποστασιοποιηθούμε από τις επιπτώσεις στην υγεία του βρέφους και θα εστιάσουμε στην επίδραση που έχει η προωρότητα στους γονείς.
Ο τοκετός παρότι μια φυσιολογική διαδικασία, είναι μια αγχωτική κατάσταση. Μία πρόωρη δε γέννηση, διαταράσσει αρκετά την ψυχολογία των γονέων καθώς αυτοί, δεν είναι προετοιμασμένοι για κάτι τέτοιο. Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, δίνεται η ευκαιρία τόσο στην μητέρα όσο και τον πατέρα, να προετοιμαστούν ψυχολογικά και σωματικά για το γεγονός και να συνειδητοποιήσουν τον νέο τους ρόλο. Κάθε εγκυμοσύνη αποτελεί μια διαφορετική εμπειρία για κάθε γυναίκα, ωστόσο υπάρχουν ορισμένα στάδια από τα οποία περνά σχεδόν κάθε ζευγάρι, κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Μέσα σ’ αυτά ανήκουν τα αμφιθυμικά συναισθήματα, οι ανησυχίες και οι εικασίες τόσο για τον τοκετό όσο και για το πώς θα είναι, πώς θα μοιάζει το επερχόμενο βρέφος. Οι μέλλοντες γονείς τείνουν να φαντασιώνονται ότι θα έχουν το «τέλειο», το «ιδανικό» βρέφος.
Όταν υπάρχει λοιπόν πρόωρη γέννηση τους βρέφους, διακόπτονται απότομα και ξαφνικά οι παραπάνω διεργασίες. Οι γονείς αντιλαμβάνονται πως δεν βίωσαν τον «τέλειο» τοκετό, αλλά και το βρέφος τους δεν είναι όπως το είχαν φαντασιωθεί. Στην διαπίστωση αυτή συντελεί και η όψη του πρόωρου βρέφους, που συνήθως είναι ζαρωμένο, μικροσκοπικό, αδύναμο και ευάλωτο. Οι γονείς συχνά τείνουν να νιώθουν απογοητευμένοι καθώς διαψεύδονται οι προσδοκίες για το "ιδανικό" βρέφος. Επιπλέον ενδέχεται να νιώθουν ανίκανοι, πως δεν είναι σε θέση να προσφέρουν αυτά που είχαν ονειρευτεί στο παιδί τους, και αυτό συμβαίνει ιδίως στις περιπτώσεις εκείνες που δεν μπορούν να το φροντίσουν οι ίδιοι, καθώς το πρόωρο βρέφος χρήζει νοσηλείας στο νοσοκομείο για κάποιο χρονικό διάστημα. Νιώθουν ακόμη απόμακροι από το βρέφος, και κατακλύζονται από συναισθήματα ανημπόριας, απελπισίας και άγχους για την πορεία της υγείας του βρέφους.
Επιπλέον όσον αφορά τη σχέση του πρόωρου βρέφους με τους γονείς του, είναι πιθανόν να χρειάζεται ιδιαίτερη υπομονή, δύναμη και προσπάθεια να εδραιωθεί μια ικανοποιητική σχέση. Αυτό συμβαίνει καθώς τα πρόωρα βρέφη συνήθως δεν ανταποκρίνονται όπως τα τελειόμηνα βρέφη με αποτέλεσμα να διαψεύδονται για μια ακόμη φορά οι προσδοκίες των γονέων για τη σχέση τους με το βρέφος. Τα αρνητικά συναισθήματα των γονέων μάλιστα, πολλές φορές, τείνουν να τους οδηγούν στην μείωση των προσπαθειών τους για αλληλεπίδραση και επικοινωνία με το μωρό τους, με αποτέλεσμα να αποσύρεται και αυτό.
Οι γονείς που βιώνουν μια τέτοια κατάσταση και έρχονται αντιμέτωποι με την προωρότητα, νιώθουν συχνά ενοχές, φόβο, άγχος και είναι αρκετά ανήσυχοι καθώς δεν γνωρίζουν πως πρέπει να αντιδράσουν. Συνήθως ντρέπονται ή φοβούνται να εκδηλώσουν τα συναισθήματα στα κοντινά τους πρόσωπα ή ακόμη και στο προσωπικό του νοσοκομείου που νοσηλεύεται το βρέφος. Ωστόσο η ύπαρξη ενός υποστηρικτικού δικτύου είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για το ζευγάρι.
Για αυτόν τον λόγο, όταν όλα τα παραπάνω δεν είναι διαχειρίσιμα από τους νέους γονείς, είναι σημαντικό να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό, ώστε να έχουν τον χρόνο, τον χώρο αλλά και την άνεση να μιλήσουν για τους προβληματισμούς, τα συναισθήματα τους , τις ανησυχίες τους αλλά και να θέσουν τις ερωτήσεις που διστάζουν να κάνουν σε άλλους. Ενδεικτικά θέματα που μπορούν να συζητήσουν είναι ο φόβος του θανάτου, η απογοήτευση, οι ενοχές, η έκβαση της θεραπείας του βρέφους, μια ενδεχόμενη επιπλοκή, ο δεσμός τους με το βρέφος κ.α. Η στήριξη και η ενθάρρυνση σε αυτήν την κρίσιμη φάση, βοηθάει καταλυτικά τόσο στην βελτίωση της διάθεσης των ίδιων όσο και την σχέση τους με το μωρό τους.
Κλείνοντας, η καλή συνεργασία με το προσωπικό του νοσοκομείου, η ειλικρινής και σαφής επικοινωνία καθώς και η ψυχολογική υποστήριξη του ζευγαριού, είναι απαραίτητα και αναπόσπαστα σημεία σε αυτήν την διαδρομή που διανύουν οι νέοι γονείς.
Κείμενο: Διαμαντοπούλου Κατερίνα - Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
